رتبه بندی دانشگاه‌های جهان بر اساس شاخص های مختلفی انجام می‌گیرد. از جمله این شاخص ها می‌توان به آمارهای تجربی، کیفیت اساتید، بورس های اعطایی، تعداد دانشجویان، امکانات آزمایشی و تحقیقاتی و … اشاره کرد. معیارهای آکادمیک در مقایسه با معیارهایی مانند چگونگی پذیرش و ورود دانشجویان به دانشگاه، در رتبه بندی چندان مؤثر نیست.

نخستین چالشی که بر سر راه هر رتبه بندی قرار دارد، تهیه یک فهرست اولیه از مؤسساتی است که باید مورد بررسی قرار گیرند و بعد سایر معیارها برای این امر تعیین گردد. مؤسسات مختلف از شاخص های متفاوتی برای رتبه بندی استفاده می کنند. تنوع بسیاری در این معیارها وجود دارد و طیف گسترده ای از سطح آموزش تا تعداد وبسایت های سایت دانشگاه و متراژ آن را شامل می شود. همچنین ممکن است شاخص واحدی که در رتبه بندی های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد، در هر رتبه بندی تأثیر متفاوتی داشته باشد. این امر از آنجا ناشی می شود که تعداد شاخص های انتخابی و میزان تأثیر هر یک در رتبه بندی مختلف، متفاوت است. مثلاً معیار کیفیت آموزش در رتبه بندی تایمز ۳۰درصد و در رتبه بندی شانگهای ۱۰درصد می باشد.

مهمترین شاخصی که در بسیاری از رتبه بندی ها به آن توجه می شود، کیفیت آموزش است. عموماً پارامترهای تأثیرگذار بر این شاخص، تعداد فارغ التحصیلان دانشگاه و تعداد جوایز بین المللی کسب شده توسط دانشگاه به ویژه جایزه نوبل می باشد.

شاخص یا معیار مهم دیگر در رتبه بندی، اعتبار و خوشنامی یا به عبارتی وجهه بین المللی دانشگاه است. البته هر مؤسسه رتبه بندی های مختلف از معیارهای کاملاً متفاوتی برای این شاخص ها استفاده می کنند. به عنوان مثال تأثیر گذارترین پارامتر این شاخص در رتبه بندی QS نظرات افراد برجسته دانشگاهی، در رتبه بندی شانگهای سطح کیفی هئیت علمی و اساتید و در رتبه بندی فاکتور جی، تعداد پیوندهای وبسایت دانشگاه در مقایسه با سایر دانشگاه ها مورد بررسی قرار می گیرند. در دنیای رو به جهانی شدن امروز، موفق ترین دانشگاه ها آن هایی هستند که بتوانند بهترین دانشجویان و اساتید را از سراسر دنیا جذب کنند.

فعالیت‌های تحقیقاتی یکی دیگر از معیارهای موثر در رنکینگ دانشگاه می باشد که به نحوی خروجی علمی دانشگاه را نشان می‌دهد.

معروف ترین رتبه بندی های جهان